Stamboomonderzoek

Parochieregisters, registers met de akten van de burgerlijke stand en bevolkingsregisters vormen de voornaamste bronnen waarop men genealogisch onderzoek baseert.

DE PAROCHIEREGISTERS

Vóór de invoering van de burgerlijke stand, kan men enkel terugvallen op de lijsten die de pastoors per parochie bijhielden van hun doopsels, huwelijken en begrafenissen. Gangbare termen voor deze lijsten zijn parochieregisters, kerkregisters of parochieboeken. Omwille van hun wisselvallige kwaliteit zijn ze niet altijd even bruikbaar voor historisch en genealogisch onderzoek. In het kader van de Contrareformatie verscherpte de controle van de Kerk op de pastoors en als gevolg daarvan werden de parochieregisters ook nauwkeuriger bijgehouden. Men vindt slechts sporadisch parochieregisters terug die dateren van vóór het jaar 1600. Bij de invoering van de burgerlijke stand, moesten de pastoors de parochieregisters die dateerden van vóór het jaar 1796 aan de gemeentebesturen overdragen.

De gemeentebesturen legden op hun beurt in de tweede helft van de 20^ste eeuw de parochieregisters neer bij het Rijksarchief. Het Rijksarchief te Leuven bewaart nu de parochieregisters van Sint-Pieters-Leeuw en de deelgemeenten. Het Rijksarchief digitaliseerde een groot deel van deze registers en deze zijn, na registratie, raadpleegbaar op de website van het Rijksarchief. Indien je de registers op microfilm wil raadplegen, kan dat nog steeds in de leeszaal van het Rijksarchief van Leuven. Het gemeentebestuur bewaart geen parochieregisters meer. De indices van de overgebrachte parochieregisters werden door het Rijksarchief in boekvorm uitgegeven en zijn raadpleegbaar in het gemeentearchief. Voor parochieregisters van na 1796 kan je meestal nog bij de parochiepastoors terecht.

DE BURGERLIJKE STAND 

In België werd de Burgerlijke Stand ingevoerd door een besluit van het uitvoerend Directoire van 17/6/1796. Dit was in de periode dat België deel uitmaakte van de Franse Republiek. Er zijn in het gemeentearchief dus registers van de burgerlijke stand te raadplegen vanaf het jaar 1797. Uitzondering hierop zijn de registers van Sint-Laureins-Berchem die pas in het jaar IX van de Franse Republiek (23-9-1800 tot 22-9-1801) aanvang namen.

In deze registers vind je de akten van geboorte, huwelijk en overlijden. Deze zijn chronologisch ingeschreven. Elk jaar maakte de gemeente per soort akten een alfabetische tafel op naam, die achter de akten is toegevoegd. Deze tafel is een belangrijk zoekinstrument bij genealogisch onderzoek. Indien je opzoekingen over een langere periode doet, kan je ook gebruik maken van de zogenaamde tienjaarlijkse tafels. Dat zijn indexen op naam die om de 10 jaar werden aangemaakt op basis van de jaarlijkse tafels. Dit was de taak van de griffier van de rechtbank van eerste aanleg die deze opmaakte op basis van de kopieën van de akten en de jaarlijkse tafels die de gemeente aan hem bezorgde. Soms vergiste men zich al eens bij deze werkzaamheden en staan sommige personen niet vermeld in de indexen, terwijl er toch akten over hen in de registers zijn bewaard. Het is dus aangewezen om de akten in de registers ook handmatig te overlopen. Het Rijksarchief heeft een groot deel van de akten van de burgerlijke stand gedigitaliseerd. Ze zijn raadpleegbaar op de website van het Rijksarchief.

Een deel van de akten en tafels is ingedeeld volgens de republikeinse kalender. Een omzettingstabel naar ons huidige kalendersysteem is ter beschikking in de leeszaal.

DE BEVOLKINGSREGISTERS 

Voor de bevolkingsregisters zijn er al aanzetten in de Franse periode en in de periode van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (de tellingen van 1801, 1806, 1811 en 1829). In 1846 was er een Koninklijk Besluit, dat het bijhouden van zulke registers verplichte vanaf 1847. De bevolkingsregisters van Sint-Pieters-Leeuw, Ruisbroek, Oudenaken en Sint-Laureins-Berchem beginnen omstreeks deze tijd te lopen. Voor Vlezenbeek volstond een KB niet. In 1856 werd de zaak geregeld bij wet en zo zien wij dat de bevolkingsregisters van Vlezenbeek maar vanaf 1857 beginnen te lopen. Het is anderzijds ook mogelijk dat de registers van 1847-1856 van Vlezenbeek verloren zijn gegaan.

Bevolkingsregisters zijn geografisch ingedeeld, d.w.z. per wijk en straat. Elk huishouden vormt één blad van het register. De gemeenten vernieuwden de bevolkingsregisters normaal ter gelegenheid van elke tienjaarlijkse volkstelling, maar hier werd soms van afgeweken. Per tienjaarlijkse periode, maakten de gemeenten alfabetische indexen aan op naam. U kan zo personen terugvinden op naam. Zoals bij de registers van de burgerlijke stand, zijn ook deze indexen echter niet volledig betrouwbaar. Sommigen zijn ronduit slecht. De gemeente Vlezenbeek maakte geen indexen aan. Het grote voordeel aan bevolkingsregisters is dat zij ook gegevens bevatten over geboorten, huwelijken en overlijdens van buiten de gemeenten.

Wij raden u aan een initiatiecursus te volgen of een handleiding te lezen, vooraleer aan genealogische opzoekingen te beginnen. Zo kunt u meteen een correcte methode hanteren en beginnersfouten vermijden. De gemeentelijke openbare bibliotheek bezit de volgende werken:

• MISPELTON, M.
  Klim in je stamboom. Waarom? Wat? Hoe? Waar?
• OKKEMA, J.C.
  Handleiding voor genealogisch onderzoek in Nederland.
• PAMA, C.
  Heraldiek en Genealogie: een encyclopedisch vademecum.
• ROELSTRATE, J.
  Handleiding voor genealogisch onderzoek in Vlaanderen.
• VAN DE NES, G.
  Maak uw eigen stamboom: handboek voor genealogie en heraldiek.
• VAN DER TANG, A.
  Stamboomonderzoek: een handleiding bij het schrijven van uw familiegeschiedenis.

Ook op het internet kan u veel informatie terugvinden over stamboomonderzoek op, onder meer, de website van Familiekunde Vlaanderen, Familiegeschiedenis en Geneaknowhow. Op deze laatste website vindt u tevens informatie over paleografie die nuttig kan zijn bij het ontcijferen van het schrift waarin de registers gesteld zijn.

Registers van de burgerlijke stand worden openbaar na volgende termijnen:

• Overlijdensakten worden na 50 jaar openbaar
• Huwelijksakten worden na 75 jaar openbaar
• Geboorteakten worden na 100 jaar openbaar

Deze termijnen zijn gebaseerd op de wet van 18 juni 2018 houdende diverse bepalingen inzake burgerlijk recht en de wet van 21 december 2018 houdende diverse bepalingen betreffende justitie. Een Koninklijk besluit over genealogische opzoekingen is momenteel in voorbereiding. De toelatingen die door de rechtbanken van eerste aanleg afgeleverd werden om genealogische opzoekingen te doen, kunnen niet langer uitgevoerd worden.

Indien je akten wenst op te zoeken die nog niet openbaar zijn, kan je steeds de dienst Burgerlijke Stand contacteren. De ambtenaar van de burgerlijke stand kan genealogische opzoekingen toestaan, mits de verzoeker een bewijs voorlegt van de toestemming van de personen op wie de akte betrekking heeft. Bij overleden personen moet de toestemming door de erfgenamen gegeven worden.

De bevolkingsregisters die ouder zijn dan 120 jaar zijn vrij in te kijken. Meer informatie vind je hier.

De registers die ouder zijn dan 100 jaar worden bewaard in het gemeentearchief. Zij zijn raadpleegbaar in het gemeentehuis. Archief wordt niet uitgeleend.

Registers worden omwille van hun broze staat niet gekopieerd. Indien je dit wenst, kan je zelf digitale foto’s nemen. Op aanvraag kan het gemeentearchief je een digitale kopie van een akte bezorgen. De gemeentearchivaris oefent tijdens jouw bezoek toezicht uit. Indien je vragen hebt of inlichtingen wilt inwinnen, kan je steeds bij haar terecht.

Indien je inzage wil krijgen in de bevolkingsregisters die jonger zijn dan 120 jaar of de registers van de burgerlijke stand die jonger zijn dan 100 jaar contacteer je best de respectievelijk de diensten Bevolking en Burgerlijke Stand.

Dankzij een grootscheeps digitaliseringproject van het Rijksarchief kan je steeds meer akten van de burgerlijke stand online bekijken. De meeste akten van Sint-Pieters-Leeuw en haar deelgemeenten die dateren van vóór 1910 zijn doorzoekbaar via de zoekrobot ‘zoeken naar personen’.

De registers van de parochies van Sint-Pieters-Leeuw zijn eveneens online raadpleegbaar via de website van het Rijksarchief. Om de gedigitaliseerde registers te kunnen inkijken, moet je je wel eerst registreren.

Voor vragen en inlichtingen kan je de archivaris bereiken via bovenstaan contactgegevens.
Indien je archief wil raadplegen moet je eerst een afspraak maken. Dit is belangrijk omdat de leeszaal slechts plaats biedt aan één persoon en dubbele boekingen zo vermeden kunnen worden.

Wil je graag op zoek naar je voorouders, maar weet je niet goed waar en hoe te beginnen? In Erfgoed Express (InfoLeeuw/BruL - November/december 2023) voerden we een klein stamboomonderzoek waarin we de belangrijkste websites en stappen op een rij zetten zodat je je eigen stamboomonderzoek kan voeren. Je vindt het stamboomonderzoek hier terug, samen met enkele geboorteakten die we voor dit onderzoek gebruikten.